میرزای قمی و مارتین

اگر مارتین کار جدی دارد می تواند به دیدارم بیاید
برخی اروپاییان و طرفداران کیش مسیح، پیوسته در راه اجرای برنامه های استعماری گام بر می داشتند و این حقیقت تاریخی از فریاد پر آوازه مردم آفریقا که همواره در پهنه تاریخ طنین انداز بوده، اینک هویدا است. فریاد آفریقاییان بر سر سفید پوستانی که سرزمین آنان را به استعمار کشیدند این بود ؛ «در آغاز ما سرزمین داشتیم و شما کتاب مقدس ، اکنون ما کتاب مقدس داریم و شما سرزمین ما را تصاحب کرده اید.» دادن کتاب مقدس و مبادله آن با سرزمین ها نیازی به نیروی جنگی نداشت بلکه هجوم و فرهنگی و اجتماعی شیوه ای بود که مورد بهره برداری کلیسا قرار گرفت.
یکی از این ماموران استعمار هنری مارتین از نخستین نمایندگان جنبش بیداری مسیحی گری غرب بودکه به ایران آمد و درصدد بود ترجمه «عهد جدید» به فارسی را به کمک ایرانیان به فارسی شیوا بازنویسی و چاپ کند. او همزمان با بازنویسی ، مناظراتی با روحانیان ایران در شیراز و تهران و دیگر شهرها انجام داد و ترجمه عهد جدید را نیز توسط سفیر انگلیس به فتحعلی شاه تقدیم کرد. هنری مارتین در هند به شدت به تبلیغ مسیحیت می پرداخت ، از جمله در کلکته یک سخنرانی مهم تحت عنوان "هند مسیحی یا در خواستی از سوی نهصد هزار مسیحی در هند که در جستجوی کتاب مقدس هستند". ایراد کرد که بعدها چاپ و پخش شد. به هر حال پخش و چاپ رساله ها و نوشته های تبلیغی به نفع مذهب مسیحیت از فعالیت پایدار مارتین بود. وی کینه عمیقی نسبت به مسلمانان داشت و می گفت:
"من هنوز بر این باور هستم که سرشت انسان، در پست ترین جلوه خود یک مسلمان است" !
او مدت 16 ماه در ایران ماند. در شیراز جدل های مذهبی به راه انداخت و با ده ها تن از بزرگان و عالمان مجادله کرد، به این قصد که آنها را درگیر مباحثی پیرامون نبوت بکند و همین که آنان فرض تشکیک در نبوت را پذیرفته و به جواب آن درگیر باشند را موفقیتی بزرگ برای خود می دانست.
میرزای قمی که پر آوازه ترین مجتهد در مقابل مارتین بود با بی تفاوتی و بی اعتنایی به وی سعی در ناکام گذاشتن او کرد؛ لذا وقتی هنری مارتین در راه خود به تهران در شهر قم درنگ کرد خواست با میرزای قمی ملاقات کند، میرزا پاسخ داد:
"اگر مارتین کاری جدی دارد می تواند به دیدن وی برود و گرنه به سبب ناتوانی و پیری از دیدارش پوزش می خواهد."
با این حال رساله ای ناتمام از میرزای قمی در دست است که نشان می دهد وی بعدها بر ضد باورهای هنری مارتین دست به قلم برد و سخنان وی در مورد اسلام و مسیحی گری بار رد کرد.

کتاب : میرزای قمی ، احیا گر علم اصول ، ص54