سوال: دور از ذهن است که هدف از قیام ابا عبدالله (ع) فقط «امر به معروف و نهی از منکر» باشد! حادثه‌ای به این عظیمی و این همه مصیبت فقط برای همین که در ایران هم انجام می‌شود؟! ...، پس این همه مصیبت برای چه بوده است؟

مشکل اصلی اینجاست که هیچ‌گاه اجازه ندادند که ما به تعریف، اهمیت، جایگاه و تأثیر «امر به معروف و نهی از منگر» پی ببریم و خود نیز اهمال کرده‌ایم. و همیشه گمان کرده‌ایم که معنایش این است که مثلاً به یکی بگوییم روسری‌ات را جلوتر بکش و به دیگری بگوییم لطفاً شراب نخور، یا نماز بخوان و ...! در صورتی که اصلاً چنین نیست. ذیلاً به چند محور جهت توجه اشاره می‌گردد:

سوال: من مسئله «امر به معروف و نهی از منکر» را قبول ندارم به کسی چه مربوط است که من در جامعه چطور رفتار می‌کنم؟

مسئله‌ی «امر به معروف» که از سنخ «امر» کردن است و باید امرانه باشد و نه نصیحت یا توصیه به نیکی و خوبی و نیز «نهی از منکر» از سنخ بازدارندگی قاطع است و نه تذکر و گوشزد، نه تنها مختص اسلام نیست، بلکه اساساً مقوله‌ای نیست که کسی بخواهد یا بتواند آن را قبول نداشته باشد. چرا که همگان با رعایت [کم و بیش] آن زندگی را سامان می‌بخشند، جوامع را پدید می‌آورند و مدارج رشد را طی می‌کنند. لذا جامعه‌ای متمدن است که «امر به معروف و نهی از منکر» به صورتی قاطع و همگانی در آن رعایت شود و جامعه‌ای رشد یافته‌تر، تکامل‌ یافته‌تر، مدنی‌تر و مرفه‌تر است که بیشتز از سایرین این دو اصل اساسی حیات بشری را شناخته و اعمال کرده باشد.

برای روشن شدن موضوع به مثال‌های واقعی ذیل دقت نمایید:

خودسازی مقدم است یا دگر سازی (امر به معروف و نهی از منکر)؟ اگر خودسازی مقدم است، پس هر کسی نمی‌تواند امر به معروف و نهی از منکری که به همگان واجب شده است را انجام دهد!

 بدیهی است که «خودسازی» مقدم است. به قول معروف «از کوزه همان تراود که در اوست» و به قول حکما «معطی شیء نمی‌تواند فاقد شیء باشد». یعنی کسی که چیزی را ندارد، نمی‌تواند آن را به دیگران بدهد. پس اگر کسی خود را نساخته باشد، نمی‌تواند در ساختن دیگران که به وسیله‌ی همان «امر به معروف و نهی از منکر» صورت می‌پذیرد گام مؤثری بردارد. اما در تعریف، فهم و عمل باید به موارد ذیل نیز دقت نمود:

س: در شرایط امروز چطور می‌توانیم امر به معروف و نهی از منکر کنیم؟ (مثلاً در موضوع بدحجابی)

امر به معروف و نهی از منکر، مقوله‌ای نیست که شرایط زمانی یا مکانی یا قلت و کثرت معاصی و ناهنجاری‌های رفتاری مزاحم آن باشد، و انسان در تمامی زندگی خود با آن مواجه بوده و سر می‌کند. چنان چه بخش بسیاری از تربیت کودک بر «امر به معروف و نهی از منکر» تکیه دارد.

متأسفانه ما (اذهان عمومی) این مقوله را درست نشناخته‌ایم و چون دشمنان از همان ابتدای طرح موضوع هجمه‌ی شدیدی به آن نمودند، نزد اذهان عمومی متأثر از ضد تبلیغ شده است.

آیا در این زمان و هنوز هم باید «امر به معروف و نهی از منکر» کنیم، چگونه؟

امر به معروف و نهی از منکر (و هم چنین سایر احکام اسلامی)، این زمان و آن زمان ندارد.

متأسفانه باید قبول کنیم که از واجبات فروع دین و ضروریات عقلی ثبات، بقا و رشد یک جامعه است، از همان ابتدای انقلاب و به سرعت هدف حمله‌ی شدید دشمنان و ضد تبلیغ قرار گرفت و اصلاً زمان ندادند که اذهان عمومی بدانند و بفهمند که معنا، مفهوم، مقصود و مصادیق «امر به معروف و نهی از منکر» چیست و کدامست؟! و تأسف‌آورتر آن که برخی نیز با بد عمل کردن، آب به آسیاب دشمن ریختند و بهانه را برای هجمه گسترده به این دو اصل انسان‌ساز و جامعه‌ساز فراهم‌تر نمودند. تا آن جا که سمبلش خودروهای گشتی شد و مصداقش فقط در ضرورت تذکر به خانم‌های بدحجاب نمایان گردید، هر چند که آن را نیز درست عمل نکردند.

 آیا در مقوله امر به معروف و نهی از منکر، تذکر لسانی وظیفه‌ی هر مسلمانی هست؟ یعنی مثلاً من هر بد حجابی دیدم باید تذکر دهم؟ شاید از همان اندک دین خود نیز بیزار شود، شاید رویش بازتر شود و ...؟

«امر به معروف و نهی از منکر» یکی از اصول زندگی مدنی، رشد و تکامل جوامع بشری است که جهان غرب تازه به اهمیّت آن پی‌برده و متأسفانه در جهان اسلام (مانند سایر احکام اجتماعی)، نه تنها محجور واقع شده، بلکه مورد تحریف و یا ضد تبلیغ نیز قرار گرفته است.

دامنه‌ی «امر به معروف و نهی از منکر» آن قدر گسترده است که حتی اشاره به آن نه تنها در یک یا دو صفحه مطلب نمی‌گنجد، بلکه دو یا سه کتاب چند صد برگی نیز کفاف نمی‌دهد.